Nawożenie roślin w ogrodzie jest jedną z kluczowych czynności pielęgnacyjnych. Uzupełniamy w ten sposób składniki pokarmowe takie, jak np. azot, fosfor, potas, które są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Nawozy, stosowane w ogrodzie poprawiają również właściwości podłoża, wzbogacając je w próchnicę. Nawożąc rośliny, zwiększamy ich odporność na choroby i szkodniki, dzięki czemu pięknie kwitną i zdrowo wyglądają. Ponadto stosowanie nawozów ułatwia roślinom przetrwanie niskich i wysokich temperatur.
Dostarczanie cennych składników odżywczych jest szczególnie istotne w przypadku przycinania. Praktycznie większości roślin w ogrodzie wymaga tego zabiegu. Rośliny, u których obcinamy młode pędy, tracą więcej składników pokarmowych, niż te nieprzycinane. Na skutek cięcia, system korzeniowy nie rozwija się tak intensywnie, jak u roślin niepoddanych cięciu. W rezultacie powstaje mniej, bogatych w energię, produktów fotosyntezy, dostarczanych do korzeni. Mniejszy system korzeniowy pobierze mniej składników pokarmowych, którymi potem dysponuje roślina.
Skuteczność nawożenia zależy od właściwego doboru nawozów i ich dawek. Należy dostosować rodzaj oraz dawkę nawozu do indywidualnych potrzeb pokarmowych rośliny. Ważna jest też jej zasobność w składniki pokarmowe. Duże znaczenie przy nawożeniu ma również struktura podłoża, jego odczyn oraz wilgotność. Strukturę i odczyn gleby poprawiamy poprzez stosowanie odpowiedniego rodzaju nawozów. Nawożenie przeprowadzamy wczesnym rankiem, wieczorem lub w pochmurny dzień. Podczas silnego nasłonecznienia mogłoby dojść do poparzenia roślin.
Każda roślina posiada swój optymalny zakres odczynu gleby, w którym najlepiej pobiera składniki pokarmowe. Właściwy odczyn warunkuje prawidłowy wzrost i rozwój roślin. Ogrodnik bada go kwasomierzem glebowym lub używa do tego celu miernika pH.
Jeżeli istnieje taka potrzeba, podnosimy odczyn za pomocą odpowiednich nawozów. Wybór właściwego nawozu zależy od rodzaju gleb. Na glebach lekkich i średniozwięzłych stosujemy nawóz w postaci wapna węglanowego. Gleby ciężkie nawozimy natomiast wapnem tlenkowym. Nawozy wapniowe wpływają również na tworzenie się gruzełkowatej struktury gleby. W celu obniżenia odczynu używamy takich nawozów, jak siarka nawozowa lub siarczan amonu. Możemy skorzystać również z torfu lub przekompostowanej kory sosnowej.
Ilość nawozów zależy przede wszystkim od wyjściowego odczynu gleby oraz jej składu mechanicznego. Zasadę tę stosujemy zarówno do zwapnowania gleby, jak i do jej zakwaszenia. Częstą chorobą wywołaną przez niewłaściwą kwasowość gleby jest chloroza.
Nawozy stosowane w ogrodzie można posegregować według różnych kryteriów. Ze względu na sposób, w jaki powstają, możemy podzielić je na trzy główne rodzaje nawozów, stosowanych w ogrodnictwie. Są to nawozy mineralne, organiczne oraz bakteryjne. Nawozy mineralne dodatkowo dzielimy na jedno-, dwu- i wieloskładnikowe.
Znany jest też podział ze względu na formę, w jakiej umieszczona jest substancja aktywna. Rozróżniamy tu roztwory wodne i nawozy w postaci granulowanej lub sypkiej. Preparaty płynne do roślin ogrodowych mogą być stosowane doglebowo i dolistnie, a pozostałe tylko doglebowo.
Mineralne nawozy sztuczne charakteryzują się szybkim działaniem. Na uwagę zasługuje fakt, że rozpuszczają się one szybko w wodzie. Ponadto nawozy te zawierają łatwo przyswajalne dla roślin składniki pokarmowe. Bardzo ważne jest ich precyzyjne dawkowanie. Przenawożenie prowadzi do silnego zasolenia podłoża i uszkodzenia roślin w ogrodzie.
Na rynku dostępne są nawozy jedno- bądź wieloskładnikowe w formie granulatu lub płynu. Nawozy jednoskładnikowe stosujemy, gdy chcemy uzupełnić pojedynczy makroelement lub mikroelement. Nawożenie poprzedzane jest wtedy analizą niedoborów pokarmowych. Najczęściej jest to analiza na podstawie wyglądu roślin, które zwykle sygnalizują określone niedobory. Można też dokonać analizy chemicznej. Określa ona bardzo dokładnie występujące niedobory i zaleca odpowiednie dawkowanie.
Wieloskładnikowe nawozy ogrodnicze, w zależności od rodzaju, mogą zawierać makro- i mikroelementy. Podstawowymi makroelementami są azot, fosfor, potas, wapń, siarka i magnez. Mikroelementy, występujące w tych nawozach, to żelazo, bor, molibden, mangan, miedź oraz cynk. Nawozy wieloskładnikowe należy stosować zgodnie z zaleceniami. Mamy wtedy pewność, że składniki zostaną dostarczone roślinom w odpowiednich proporcjach. Pozwoli to uchronić je przed przenawożeniem jednym ze składników.
Dla roślin rosnących w pojemnikach stosujemy długodziałające nawozy mineralne. Ich wielką zaletą jest to, że eliminują ryzyko przenawożenia. Używamy nawozów w formie granulatu, w którym składniki mineralne otoczone są powłoką z naturalnej żywicy. Składniki te uwalniają się stopniowo pod wpływem temperatury i wilgoci. Szybkość ich uwalniania zależy zarówno od grubości otoczki, jak również wilgotności i temperatury podłoża. Ich minusem, w porównaniu z nawozami tradycyjnymi, jest cena.
W pielęgnacji roślin ważną rolę odgrywa sezonowość. Nawozy azotowe mogą być stosowane jedynie w sezonie wiosenno-letnim. Zbyt późne zastosowanie ich przed zimą mogłoby za bardzo pobudzić rośliny do wzrostu. Pędy nie zdążyłyby zdrewnieć, co mogłoby spowodować ich przemarzanie.
Mineralne nawozy wieloskładnikowe występują w postaci mączek skalnych. Są one bogatym źródłem minerałów, również tych niewystępujących w sztucznych nawozach. Mączki skalne to nawozy w pełni naturalne, uzyskane w procesie mielenia skał. Nie są one poddawane działaniom substancji chemicznych, które ułatwiają ich szybkie przyswajanie przez rośliny.
Naturalne nawozy mineralne, podobnie jak nawozy organiczne, charakteryzują się powolnym działaniem. Jest to ich niewątpliwą zaletą, w porównaniu do nawozów sztucznych, ponieważ nie powodują one przenawożenia gleby. Ogólnie rzecz ujmując, działają jak nawozy długodziałające. Ich stosowanie poprawia strukturę gleby, pojemność wodną oraz zwiększa zdolności sorpcyjne.
Nawożenie interwencyjne przeprowadzamy w celu ratowania roślin, gdy ich wygląd wskazuje na zamieranie. Zabieg ten wymaga użycia specjalnych odmian nawozów. Nawozy te występują w postaci krystalicznej, która jest w pełni rozpuszczalna w wodzie, oraz płynnej. Płyn aplikujemy dolistnie za pomocą opryskiwacza lub stosujemy doglebowo. Mamy wtedy pewność, że składniki pokarmowe zostaną dostarczone roślinom możliwie szybko.
Wieloskładnikowy nawóz mineralny
Naturalny nawóz mineralny
Nawóz interwencyjny
46% azotu amidowego
50% potasu, 45% siarki
40% fosforu, 12% wapna
Nawozy organiczne należą do grupy nawozów naturalnych. Są one nie tylko cennym źródłem próchnicy (humusu), ale również składników mineralnych: makro- i mikroelementów. Warto podkreślić, że nawozy organiczne wpływają korzystnie na strukturę gleby ogrodowej. Poprawiają jej właściwości wodno-powietrzne, chemiczne i biologiczne.
Nawozy naturalne, uzyskane z substancji organicznej, są w pełni bezpieczne w stosowaniu i ekologiczne. Rośliny wolniej przyswajają zawarte w nich składniki pokarmowe, niż w przypadku sztucznych nawozów mineralnych. Nie ma więc groźby ich przenawożenia.
Pozytywny efekt nawożenia może być widoczny nawet przez kilka lat. Należy jednak pamiętać, aby, w czasie silnego wzrostu roślin, uzupełniać glebę w ogrodzie nawozami mineralnymi. Wzbogacone w próchnicę gleby zatrzymują na dłużej składniki pokarmowe i wodę. Mogą one być wtedy lepiej wykorzystane przez rośliny.
Najczęściej stosowanymi przez naszych ogrodników nawozami organicznymi są oborniki granulowane (bydlęcy, koński, kurzy), komposty, kwasy humusowe oraz torf wysoki.
naturalny nawóz od dżdżownic
kwasy humusowe
Nawożenie bakteryjne jest sposobem użyźniania gleby opartym na efektywnych mikroorganizmach (EM – effective microorganisms). W skład preparatu o takim działaniu wchodzą różnego rodzaju naturalne, pożyteczne mikroorganizmy. Zostały one wyselekcjonowane ze środowiska naturalnego i w takiej formie trafiają do ogrodu.
Ich główną funkcją jest wspieranie wzrostu roślin. Poprzez ich stosowanie poprawia się także struktura gleby. Dzięki temu rośliny mają szansę na lepszą rozbudowę systemu korzeniowego. Wprowadzone do gleby mikroorganizmy przekształcają niedostępne formy składników pokarmowych w formy łatwo przyswajalne dla roślin. Ponadto wiążą także azot z powietrza. Preparaty te zwiększają odporność roślin na choroby, ponieważ wypierają szkodliwe drobnoustroje.
pożyteczne mikroorganizmy
kwasy humusowe + pożyteczne mikroorganizmy